Een affectfobie is een (onbewuste) angst voor verlangens en gevoelens. Om deze interne fobie te behandelen, wordt steeds vaker Affect Fobie Therapie (AFT) ingezet. Deze korte, integratieve behandeling is zeer geschikt voor patiënten met een depressieve of angststoornis of een Cluster C persoonlijkheidsstoornis. Met behulp van onder meer de conflict- en personendriehoek van Malan werk je aan herstructurering van de afweer, het gevoel en het zelfbeeld van de patiënt en diens beeld van de ander.
Gevoelens geven energie en kleur aan ons leven. Zij helpen om de juiste keuzes te maken, dichtbij anderen te zijn en grenzen te stellen. Maar gevoelens kunnen ook beangstigend zijn, bijvoorbeeld als we vrezen overweldigd te worden door wat we ervaren, of geleerd hebben dat emoties er niet mogen zijn. Als we bang zijn voor wat we voelen dan kunnen we een zogenoemde emotie- of affectfobie ontwikkelen. We trekken ons terug, durven niet meer kwetsbaar te zijn en krijgen last van spanning, onrust of vage lichamelijke klachten. We worden ontevreden over ons werk of onze relaties en durven ons daarin niet te laten gelden.
Als patiënten hier last van hebben dan kan Affectfobietherapie (AFT) behulpzaam zijn.
de methode
De AFT is een integratieve behandeling die steeds meer wordt toegepast in de ambulante en semi-ambulante GGZ. AFT valt onder de kortdurende psychodynamische psychotherapieën en is een evidence based behandeling voor patiënten met een depressieve of angststoornis en voor patiënten met een Cluster C persoonlijkheidsstoornis (vermijdende, afhankelijke of dwangmatige persoonlijkheidsstoornis). AFT wordt toegepast als basis GGZ (BGGZ) en als specialistische GGZ (SGGZ) behandeling. In AFT zijn experiëntiële en cognitief gedragstherapeutische technieken geïntegreerd. De basis van AFT is het psychodynamisch model.
McCullough, de ontwerper van AFT, vertaalde de tegenstelling tussen de gevoelens en de daarmee geassocieerde angst - in de psychoanalytische theorie aangeduid als een psychodynamisch conflict - in de gedragstherapeutische term affectfobie. De fobie is in dit geval geen angst voor iets buiten de persoon, zoals ruimtes, tunnels of spinnen, maar (onbewuste) angst voor verlangens en gevoelens in de persoon: een interne fobie. De therapeut kan deze fobie behandelen als een externe fobie met behulp van de gedragstherapeutische techniek systematische desensitisatie (exposure, responspreventie en angstregulatie).
AFT gebruikt als psychodynamisch werkmodel de conflict- en personendriehoek van Malan. De klacht wordt gezien als een manifestatie van een intern conflict tussen een gevoel of verlangen en een remmende angst. Dit conflict brengt de afweer in stelling. Doel van AFT is de afgeweerde gevoelens weer toe te laten en deze te leren hanteren. Daarnaast is AFT erop gericht het vaak negatief gekleurde zelfbeeld en het beeld van de anderen te veranderen. Dit helpt de patiënt open te staan voor eigen gevoelens en die van anderen.
AFT is gebaseerd op de aanname dat veel vormen van psychopathologie geworteld zijn in een angst voor gevoelens: een affectfobie. De vermijdende persoonlijkheidsstoornis kan bijvoorbeeld voortkomen uit een affectfobie of angst voor persoonlijk contact of voor intimiteit. AFT richt zich op de onderliggende oorzaak of de bron van de symptomen.
doelgroep
Om deel te kunnen nemen aan deze cursus ben je GZ-psycholoog BIG, psychotherapeut BIG, klinisch (neuro)psycholoog BIG of psychiater.
doelstelling
Na afloop van de cursus ben je vertrouwd met de conflict- en personendriehoek van Malan. Je kunt klachten vertalen in een innerlijk conflict en bent in staat afweermechanismes te herkennen en te bewerken. Tevens kun je de methoden van gevoelsbewerking en angstregulering hanteren. Bovendien ben je in staat om de patiënt te helpen bij de herstructurering van het zelfbeeld en het beeld van anderen.
inhoud
AFT heeft drie doelen:
- herstructurering van de afweer;
- herstructurering van het gevoel;
- herstructurering van het zelfbeeld en het beeld van de ander.
AFT gebruikt als psychodynamisch werkmodel de conflict- en personendriehoek van Malan. De klacht wordt gezien als een manifestatie van een intern conflict tussen een gevoel of verlangen en een remmende angst. Dit conflict brengt de afweer in stelling. Doel van AFT is de afgeweerde gevoelens weer toe te laten en deze te leren hanteren. Daarnaast is AFT erop gericht het vaak negatief gekleurde zelfbeeld en het beeld van de anderen te veranderen. Dit helpt de patiënt open te staan voor eigen gevoelens en die van anderen.
AFT is gebaseerd op de aanname dat veel vormen van psychopathologie geworteld zijn in een angst voor gevoelens: een affectfobie. De vermijdende persoonlijkheidsstoornis kan bijvoorbeeld voortkomen uit een affectfobie of angst voor persoonlijk contact of voor intimiteit. AFT richt zich op de onderliggende oorzaak of de bron van de symptomen.
werkwijze en toets
De eindtoets bestaat uit een casusbeschrijving met een uitgewerkte conflict- en personendriehoek, en een behandelplan.
aan te schaffen literatuur
Dam, Quin van (2020). Affectfobietherapie in de praktijk. Hogrefe Uitgevers: Amsterdam.
om alvast te lezen
- Affectfobietherapie, Quin van Dam en Marc Hamburger in Tijdschrift voor Psychotherapie (2014).
- Angstherkenning en gevoelsuiting in affectfobietherapie, Quin van Dam in Tijdschrift voor Psychoanalyse (2018, nummer 4).
affectfobietherapie
Na deze cursus kunt u doorgaan met de vervolgopleiding Affectfobie Therapie. In deze opleiding staan de vaardigheden voor het behandelen van affectfobie volgens het model van McCullough centraal. De opleiding is door de NvPP geaccrediteerd.
Ook hebben wij een cursus AFT in groepstherapie in ons aanbod. Bent u hierin geïnteresseerd dan kunt u kijken op: AFT in groepstherapie.
